Kozadan İpeğe Ev Eksenli Çalışan Kadınlar Kooperatifi 2007 Yılının Haziran ayında 23 ev eksenli çalışan kadının yoksullukla mücadele etmek için kurdukları bir kadın kooperatifidir. Kooperatif, ev eksenli çalışan kadınların emeklerini görünür kılmak, kadınlar ile işverenler arasında yer alan, kadın emeğini sömüren aracıları ortadan kaldırmak, ev eksenli çalışan kadınlara sürekli iş ve gelir sağlamak, ev eksenli çalışmada yaygın olan kayıt dışı istihdamı azaltmak, ekonomik ve sosyal haklara ilişkin farkındalık yaratmak-bilgilendirmek, kamu politikalarını etkilemek, diğer ev eksenli çalışan kadınlarla bir araya gelip sorunları ve çözümleri ortaklaştırmak, birlikte tartışmak ve değiştirmek için kuruldu.
Ev eksenli çalışan kadınların pek çok sorunu bulunmaktadır. Ancak bunların başında emeklerinin görünmemesi, ev eksenli çalışan kadınların bile çalıştıklarının farkında olmaması gelmektedir. Bu nedenlerle ev eksenli çalışanlar;
- sosyal güvence (sağlık ve emeklilik) hakkından, asgari ücret ve sendikal haklardan yararlanamıyorlar,
- emek güçlerini ucuza satmakta,
- düzenli bir gelir elde edememektedirler.
Bu sorunlara ilişkin neler yapabileceğini konuşmak, bilgi edinmek, öğrenmek, öğrendiklerimizi diğer ev eksenli çalışan kadınlara aktarmak için bir araya gelmeye karar verdik. Bir araya gelirken birbirimizi ezmemeyi, dayanışmacı, paylaşımcı, eşitlikçi bir kültür oluşturmayı hedefledik. Bunun için daha demokratik bir işleyişe sahip ve elde ettiğimiz geliri de artıracak olan kooperatifleşmeyi kurumsallaşma modeli olarak seçtik.
Kooperatifi kurduktan sonra ev eksenli çalışan kadınların asgari ücret hakkından yararlanması için imza kampanyası başlattık. 5 bin imza toplayıp Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ilettik. Önümüzdeki yıllarda da bu kampanyayı, daha geniş bir alana yayarak, sürdürmeyi hedefliyoruz. 8 Mart Dünya Kadınlar gününde “sosyal güvence ve asgari ücret istiyoruz” talebimizi dile getirdik. Sosyal güvenliğe ilişkin yasal düzenlemelere ev eksenli çalışan kadınlar için “yıpranma payı” talebinin konulmasını istedik. İş yasası, medeni kanun ve benzeri kanun değişikliklerinde önerilerimizi ilgili kurumlara sunduk. Kadın örgütlerinin düzenlediği etkinliklere, toplantılara ve mitinglere katıldık.
Elde ettiğimiz deneyimleri diğer illerdeki ev eksenli çalışan kadınlara aktarmaya, bir iletişim ağı kurmaya çalıştık ve bundan sonra da çalışmaya devam edeceğiz. Geçen 3 sene içinde Diyarbakır, Hatay ve Nevşehir’de deneyim aktarımı toplantıları, atölye çalışmaları yaptık.
Üretirken, doğaya, başka canlılara zarar vermemeyi bir ilke olarak benimsedik. Kooperatifimizde “doğaya dost üretim” yaklaşımını uyguluyoruz. Bunun için “Naylon çantaya hayır” diyerek bez çanta üretimine başladık. İlişki içinde bulunduğumuz meslek odalarının, sivil toplum kuruluşlarının ve kadın örgütlerinin bez çanta kullanmaları için çalışmalar yürütüyoruz.
Kooperatifin kuruluş sürecinde yer alan kadınlar olarak, ev eksenli çalışan diğer kadınlara ulaşmak için çaba sarfediyoruz. Kadınlara ulaşmak için haritalama çalışmaları yapıyoruz. Ev eksenli çalışan bir kadınla ilişki kurduğumuz noktada onun aracılığıyla-onun tanıdığı diğer ev eksenli çalışan kadına ulaşıyoruz ( kadından kadına), böylelikle geniş bir alandaki kadınlar arasında ağ oluşturuyoruz. Haritalama çalışmasıyla iletişim kurduğumuz, kooperatifin çalışmalarına katılmak isteyen kadınlar için paket bir eğitim programı hazırladık. Bu programa “Güçlenme Eğitimi’ adını verdik. Güçlenme eğitiminin amacı evin dışına çok fazla çıkmayan, kendini ifade etmekte zorlanan kadınların kendilerinin, yapabileceklerinin ve kapasitelerinin farkına varmasını sağlamaktır.
Güçlenme eğitimi programında yer alan konular şunlardır:
- Toplumsal Cinsiyet
- İletişim, Çatışma, Çözme
- Kadına Yönelik Aile içi Şiddet
- Karar mekanizmalarında Kadın
- Çalışma Hayatında Kadın
- Ev-eksenli Çalışma
- Kadın Hareketi ve Örgütlenmesi
- Yurttaşlık Bilinci, Medeni haklar
- Farkındalık
- Üreme sağlığı
Kooperatifin önemli amaçlarından biri kadınların elde ettiği geliri artırmaktır. Bu amaçla Güçlenme eğitiminin ardından ürün geliştirme, tanıtım, ilişki ağı kurma çalışmaları yapıyoruz. Ürün geliştirme çerçevesinde geleneksel ürünlerin modernizasyonu, tasarım, dikiş, takı, örgü ve benzeri alanlarda eğitimler verip, çalışmalar yapıyoruz. Üretilen ürünlerin satışı için fuarlara ve kermeslere katılıyoruz. Ayrıca sipariş üzerine de üretim yapıp, gelir elde ediyoruz.
Kooperatif okuma yazma bilmeyen yetişkin kadınların yoğun olduğu bir bölgede, Mamak’ta, faaliyetlerini sürdürmektedir. Çalışmalarımıza katılıp okuma yazama bilmeyen kadınlar için kurslar düzenliyoruz. Bu amaçla geçen yıl ilk kursumuzu düzenledik ve 10 mezun verdik.
Kadınları bir bütün olarak güçlendirmek, kendilerine güvenmelerini sağlamak için sosyal ve toplumsal konularla da ilgileniyoruz. Kimi zaman gönüllü arkadaşlarımız-uzmanlar kooperatife gelip bizi bilgilendirirken, bazen de farklı kadın örgütlerinin hazırlamış oldukları etkinliklere, toplantılara, eğitim programlarına biz katılım sağlıyoruz.
Sosyal ve toplumsal konularda yaptığımız çalışmalarımızın bir bölümü şunlardır:
- Radyo ve TV programları yapıyoruz. Deneyimlerimizi diğer kadın kuruluşlarına ve kadınlara aktarıyoruz, sesimizi duyuruyoruz. Ne yapabilirim diyen kadınlar için örnek oluşturuyoruz.
- Kadın politikalarının oluşturulma sürecinde yer alıyoruz, sözümüzü söylüyoruz. Kadınların karar mekanizmalarında yer alabilmesi için pozitif ayrımcılığı savunuyoruz. Avrupa kadın lobisinin %50, %50 parite kampanyasının Türkiye ayağını örgütleyen kurumlardan biriyiz.
- Kadına yönelik her türlü şiddetle mücadele etmek için uğraşıyoruz. Aile içi şiddete maruz kalan-kalmış kadınlar için psikologların yönetiminde grup çalışmaları düzenliyoruz.
Sadece Türkiyeli STK’lar ya da kadın örgütleriyle değil, Almanya ve Fransa’daki örgütlerle de birlikte çalışıyoruz. Bu çerçevede Fransa’dan Mix-Cite ve Almanya’dan Babop ile Toplumsal Cinsiyet yaklaşımı çerçevesinde bir değişim programı gerçekleştiriyoruz. Almanya Bremen’den Lidice Hause ve Gewitterziegen e.V. kurumları ile kuşaklar arasındaki çatışmanın farklı kültürlerde nasıl yaşandığına ilişkin “Anne-Kız” projesini uyguluyoruz. Bu projenin ilk ayağı Eylül 2009 da Ankara da yapıldı. Bremen’den 5 anne ve kızları, yine Türkiye’den 5 anne ve kızları bir araya gelip kuşaklar arası değer yargılarının değişimine birlikte baktılar. Bu çalışmalar gönüllülük esasına göre yapılmakta ve yürütülmektedir.
Etkinliklerimizi ve faaliyetlerimizi planlarken ihtiyaç analizi yapıyoruz. Kooperatif üyelerinin ya da kooperatifin etkinliklerine katılan kadınların ihtiyacı nedir sorusu bize yol gösteriyor. Bunun için düzenli olarak toplantı yapıyoruz, bu toplantılarda görüşler açıkça ifade ediliyor ve geri bildirimleri alınıyor. Örneğin önceki dönemlerde kadınlar çocuklarıyla iletişim kurmakta zorlandıklarını söylemişlerdi. Bunun üzerine çocuk gelişimi, çocukla iletişim kurma yollarına ilişkin programlar düzenledik. Kısacası ne yapacağımıza ve nasıl yapacağımıza kooperatifteki 23 kadın, diğer kadınlardan aldığımız geri bildirimler ışığında, birlikte karar veriyoruz.
Son olarak kooperatifin ilkelerinden bahsetmek istiyoruz. Kooperatifimiz için gelir elde etmek, yoksullukla mücadele etmek son derece önemlidir. Ancak bunu nasıl gerçekleştirdiğimiz, nasıl bir yol izlediğimizde bizler için bir o kadar önemli. Bunun için çalışmalarımızda bize yön gösterecek ilkeler belirledik. İlkelerimiz şunlardır:
- Doğal ürünler kullanarak, insana ve doğaya saygı duyarak, emeği sömürmeden, üretmek,
- Eşitlikçi, dayanışmacı, kolektif bir model oluşturmak,
- İktidar kurmayan-yargılamayan, bir dil yaratmak,
- Kadının güçlenmesini, kendi kararlarını vermesini sağlamaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder